Pracownicy sezonowi to ci, którzy wykonują działalność w sektorach charakteryzujących się szczytami produkcji w określonych porach roku; albo ze względu na warunki meteorologiczne (kąpieliska), warunki turystyczne (hotele i kempingi), albo ze względu na szczególne właściwości przetwarzanych surowców (rolnictwo).
Jednak tego typu pracownicy posiadają cały szereg zabezpieczeń, mających na celu ochronę ich godności i zdrowia psychofizycznego. Dotyczy to na przykład urlopów i zezwoleń, a także przerw pośrednich i ograniczeń dziennego lub tygodniowego czasu pracy narzuconych przez prawo lub układy zbiorowe.
Przyjrzyjmy się dokładniej przewidzianym środkom poprzez rozróżnienie w kwestii urlopów dyscypliny stosowanej wobec pracowników sezonowych od dyscypliny przewidzianej dla innego rodzaju pracowników: pracowników rolnych zatrudnionych na stałe lub na czas określony.
Umowa na czas określony: jak to działa
Pracowników zatrudnionych na podstawie umowy sezonowej definiuje się w ten sposób, ponieważ są oni zaangażowani w działalność, która charakteryzuje się okresami szczytu pracy przeplatającymi się z miesiącami bezczynności, w zależności od warunków meteorologicznych, produkcyjnych lub turystycznych. Dotyczy to na przykład pracowników zatrudnionych na basenach, obiektach sportowych na świeżym powietrzu, restauracjach zlokalizowanych w miejscowościach turystycznych lub zakładach kąpieliskowych i/lub uzdrowiskowych itp.
Jakie działania można określić jako sezonowe? Ustawodawstwo (rozporządzenie ustawodawcze nr 81/2015) odsyła listę do konkretnego rozporządzenia ministerialnego. Do czasu wejścia w życie tego przepisu czynności wymienione w załączniku do dekretu Prezydenta RP nr 1525/1963.
Jednak biorąc pod uwagę wiek przepisu (1963 r.) oraz fakt, że wiele z wymienionych zawodów już nie istnieje, CCNL ma możliwość zdefiniowania dalszych hipotez sezonowości.
Umowa o pracę sezonową: co to jest i jak działa
Urlop dla pracowników sezonowych
Poza okresem sezonowym pracownicy wykonujący tego rodzaju działalność mają prawo, podobnie jak inni pracownicy, do płatnych urlopów i zezwoleń na pracę.
Jedyna różnica polega na tym, że oczywiście kwota należnego urlopu zostanie zreproporcjonowana do okresów obowiązujących w firmie.
Weźmy przypadek Tizio zatrudnionego od 1 czerwca 2020 do 30 września 2020 na umowę sezonową w lokalu plażowym.
Roczna liczba godzin urlopu przewidziana przez CCNL wynosi 173, w związku z czym łączny udział urlopów naliczanych przez Tizio wyniesie (173/12) * 4 = 57,68 godzin.
I odwrotnie, gdyby Tizio był zatrudniony na „zwykłą” umowę na czas określony od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r., nabyłby pełną liczbę godzin urlopu równą 173.
Urlop można wykorzystać w okresie pracy; lub pozostałe można zlikwidować w ramach wypłaty na koniec umowy.
Naliczone urlopy: jak są obliczane i gdzie są w wypłacie
Przerwy w pracy w umowie sezonowej
Ustawa (rozporządzenie ustawodawcze nr 66/2003) zapewnia wszystkim pracownikom, których czas pracy przekracza 6 godzin dziennie, prawo do przerwy w celu:
- Odzyskaj energię psychofizyczną;
- Złagodzić powtarzalne lub monotonne tempo czynności;
- Zjedz posiłek.
(Płatna) przerwa jest zazwyczaj regulowana układami zbiorowymi. W przypadku jej braku prawo określa minimalną przerwę na 10 kolejnych minut.
W przypadku „podzielenia” dobowego czasu pracy (np. 8.30 – 12.30 / 14.00 – 18.00) przerwa może zostać wliczona do okresu zawieszenia pracy (tzw. „przerwa obiadowa”).
Urlop przysługuje pracownikom zatrudnionym na czas określony, pracownikom zatrudnionym na czas określony oraz zatrudnionym na umowę o pracę na czas określony.
Dobowe i tygodniowe okresy odpoczynku dla pracowników sezonowych
Dzienny czas pracy pracowników sezonowych musi być zgodny z limitami nałożonymi przez układ zbiorowy lub, w przypadku jego braku, przez prawo (rozporządzenie ustawodawcze nr 66/2003), które przewiduje 11 kolejnych godzin absencji w pracy co 24 godziny, obliczone od początku służby.
Przykładowo, jeśli pracownik rozpoczął pracę we wtorek o godzinie 9.00, to od tego momentu należy liczyć 24 godziny. W tym okresie zainteresowany ma prawo do odpoczynku przez co najmniej 11 kolejnych godzin.
Od pojęcia „konsekutywności” można odstąpić w przypadku czynności charakteryzujących się okresami pracy rozłożonymi w ciągu dnia, jak ma to miejsce np. w przypadku pracowników restauracji (kucharze, kelnerzy, barmani).
Odpoczynek tygodniowy za pracę sezonową
Zawsze dekret ustawodawczy. NIE. 66/2003 przewiduje prawo każdego pracownika do tygodniowego okresu odpoczynku:
- Co 7 dni;
- których czas trwania wynosi co najmniej 24 kolejne godziny;
- Jest doliczany do odpoczynku dobowego 11 kolejnych godzin;
- Zwykle zbiega się z niedzielą.
Pojęcie „co 7 dni” nie jest jednak sztywne, ponieważ okres odpoczynku liczony jest jako średnia koksu z okresu 14 dni.
W konsekwencji prawodawstwo jest przestrzegane, jeżeli od ostatniego dnia odpoczynku cofa się i sprawdza się istnienie w ciągu ostatnich 13 dni kolejnych 24 kolejnych godzin absencji od pracy.
Weźmy przykład pracownika Caio, któremu udzielono dnia odpoczynku 17 lipca 2020 r. Dzieje się tak, jeżeli w okresie 04.07.2020 r. – 16.07.2020 r. (13 dni) Caio wykorzystał drugi dzień odpoczynek.
Zasada 24 kolejnych godzin odpoczynku może zostać pominięta w przypadku pracowników wykonujących dzieloną pracę w ciągu dnia. Są to na przykład, jak wspomniano w poprzednim akapicie, pracownicy restauracji.
Pracownicy sezonowi: godziny dzienne i tygodniowe
Z dyscypliny dotyczącej odpoczynku dobowego można określić, wstecz, maksymalny limit godzin, jakie pracownik może przepracować w ciągu doby. Będą one zatem równe 24 – 11 (minimalny odpoczynek dobowy) = 13.
Oczywiście zastrzeżone są różne postanowienia układu zbiorowego.
Tygodniowe godziny pracy dla pracowników pełnoetatowych są ustalane przez stosowaną CCNL. Przeciwnie, w przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy godziny pracy są wskazane w umowie o pracę lub w porozumieniach dotyczących zmiany warunków umownych, które zostały następnie interweniowane.
W każdym przypadku tygodniowy czas pracy nie może przekraczać, nawet w przypadku nadgodzin, 48 godzin w okresie 7 dni, liczonym jako średnia z okresu 4 miesięcy, który może zostać wydłużony w drodze rokowań zbiorowych do 6 lub nawet 12 miesięcy . z przyczyn obiektywnych, technicznych lub organizacyjnych.
Pracownicy rolni na czas określony lub stali
Pracownicy rolni zatrudnieni na czas określony (OTD) nie mają prawa do urlopu. W zamian otrzymują comiesięczną dopłatę w formie monetyzacji niewykorzystanych dni urlopu. Wskazane jest jednak zagwarantowanie OTD okresów odpoczynku w celu odzyskania sił psychofizycznych, nawet jeśli nie są oni opłacani, ponieważ sami pracownicy otrzymują podwyżkę w swoich pakietach płac.
Kwotę oblicza się na podstawie 30,44% wynagrodzenia umownego. Z tego zakłada się 8,33%.
Stałym pracownikom rolnym (tzw. OTI) przysługuje okres płatnego urlopu wypoczynkowego, w zakresie przewidzianym przez zastosowaną CCNL.
Na przykład umowa Rolnictwo – Pracownicy przewiduje łącznie 26 dni roboczych w roku. Oczywiście pełen pakiet przysługuje tym, którzy przepracują w firmie pełny rok. W innym przypadku (zatrudnienia lub zwolnienia w ciągu roku) wartość 26 dni należy podzielić przez 12 i pomnożyć przez miesiące obowiązujące w firmie.
Miesiące częściowo obowiązujące są wliczane do urlopów tylko wtedy, gdy okres w spółce był dłuższy niż 15 dni.
Weźmy przykład OTI zatrudnionego 6 czerwca 2020 r. Naliczy się to w 1/12 miesiąca rocznej kwoty urlopu. Wręcz przeciwnie, zatrudnienie od 20 czerwca nie dawałoby prawa do czerwcowego naliczenia urlopowego. W takim przypadku naliczanie urlopu rozpoczęłoby się od lipca.