co to jest i jak działa

Umowa o pracę w niepełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy jest formą stosunku pracy, przewidzianą we włoskim prawie pracy, charakteryzującą się skróconym czasem pracy w porównaniu z normalnym wymiarem czasu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy.

Włoskie prawo określa tygodniowy czas pracy w pełnym wymiarze czasu pracy dla pracowników na 40 godzin. Układy zbiorowe mogą interweniować, ustalając dolny limit (na przykład 38 godzin tygodniowo przewidzianych przez CCNL dla spółdzielni socjalnych).

W drodze wyjątku od pełnego etatu, firma i pracownik mogą zawrzeć umowę przewidującą wykonywanie pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy (tzw. układ zbiorowy.

Umowę tę można zawrzeć na czas określony lub nieokreślony. Alternatywnie możliwe jest przekształcenie pierwotnego stosunku pełnego etatu w niepełny etat i odwrotnie.

Rodzaje pracy w niepełnym wymiarze godzin: poziome, pionowe i mieszane

W zależności od rozkładu czasu istnieją trzy rodzaje pracy w niepełnym wymiarze godzin:

• poziome: tzw poziomy w niepełnym wymiarze godzin ma miejsce, gdy skrócenie czasu pracy następuje codziennie i jest przewidziane w stosunku do normalnego dziennego czasu pracy. Np. pracownikowi, który pracuje codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 9 do 15 w pełnym wymiarze zamiast 40 godzin od poniedziałku do piątku w godzinach od 9 do 17;
• Pionowe w niepełnym wymiarze godzin: gdy działalność jest wykonywana w pełnym wymiarze godzin, ale ograniczona do określonych dni tygodnia, miesiąca lub roku. Przykładem jest pracownik, który pracuje 8 godzin dziennie jako pełny etat, ale przez 2 dni w tygodniu zamiast 5;
• The mieszany w niepełnym wymiarze godzin wreszcie charakteryzuje się połączeniem dwóch poprzednich typów (pracownik, który od stycznia do czerwca pracuje codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 9 do 15 w horyzontalnym systemie niepełnym etatu, natomiast od lipca do grudnia jest zatrudniony na 8 godzin dziennie, ale z ograniczeniem do środy i czwartku, a zatem w systemie pionowym w niepełnym wymiarze czasu pracy).

Po wyjaśnieniu, czym jest, zobaczmy konkretnie, jak działa umowa o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy, przekształcenie stosunku pracy, czym są klauzule elastyczne i elastyczne oraz jak działają nadgodziny i godziny nadliczbowe.

Umowa o pracę na część etatu: zatrudnienie

Dyscyplina umowy o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy zawarta jest w dekrecie ustawodawczym nr. 81/2015. Stanowi to w art. 4, że pracownik, nawet na czas określony, może zostać zatrudniony w skróconym wymiarze czasu pracy. W takim przypadku umowa musi być sporządzona na piśmie dla celów dowodowych. Oznacza to, że w przypadku braku pisemnego dokumentu pracownik może zwrócić się do sędziego o przekształcenie stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy.

Oprócz postanowień dotyczących stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, umowa musi zawierać wskazanie:

• Czas wykonywania pracy;
• Czasowe położenie rozkładu jazdy.

W odniesieniu do dnia, tygodnia, miesiąca i roku.

Faks umowy o pracę na część etatu

Poniżej znajduje się faksymile umowy o pracę na czas określony:

Przedmiot: rekrutacja na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (lub na czas określony) w niepełnym wymiarze czasu pracy.

W związku z osiągniętymi porozumieniami, miło nam poinformować, że zostaniesz przez nas zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze czasu pracy począwszy od _____________ na następujących warunkach:

Układ zbiorowy: _____________

Kategoria / Poziom / Zadanie: _____________

Okres próbny: _____________

Miejsce pracy: _____________

Godziny pracy: ______________ godzin tygodniowo, rozłożone na ______________ dni w tygodniu od ______________ do ____________ i od ______________ do _____________.

Leczenie ekonomiczne: _____________

Klauzule elastyczne i elastyczne (jeśli występują)

[…]

W przypadku wszystkiego, co nie jest objęte niniejszą umową, należy odnieść się do obowiązujących przepisów prawnych w tej sprawie oraz do aktualnie stosowanej CCNL.

Z wyrazami szacunku

Pracodawca

Pracownik do odbioru i akceptacji

Model Unilava

Zatrudnienie pracownika musi zostać zgłoszone do Centrum Zatrudnienia za pomocą modelu Unilav do godziny 12.00 dnia poprzedzającego rozpoczęcie stosunku pracy, wskazując między innymi liczbę tygodniowych godzin pracy i rodzaj godzin pracy, jeśli są pełne – etat lub część etatu.

W przypadku późniejszych zmian godzin pracy, pracodawca musi dostarczyć pracownikowi specjalne pismo w sprawie „zmiany godzin pracy”, które musi być przez niego podpisane do odbioru i akceptacji. W takich przypadkach kontakt z Centrum Zatrudnienia nie jest wymagany.

Przekształcenie stosunku pracy

W trakcie trwania stosunku pracy strony mogą uzgodnić zmianę wymiaru czasu pracy z pełnego na niepełny lub odwrotnie. Umowa musi wynikać z określonego aktu pisemnego. Przekształcenie należy zgłosić do Centrum Zatrudnienia na formularzu Unilav w ciągu 5 dni.

Odmowa pracownika zmiany czasu pracy nie stanowi podstawy do zwolnienia.

Zmiana z pełnego etatu na pół etatu

Przekształcenie z pełnego etatu na niepełny etat musi nastąpić na podstawie specjalnego aktu pisemnego podpisanego przez pracownika do odbioru i akceptacji.

W przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy pracodawca musi poinformować personel już zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, zatrudniony w jednostkach produkcyjnych zlokalizowanych na terenie tej samej gminy oraz uwzględnić ewentualne wnioski o przekształcenie.

W każdym przypadku pracownik płci męskiej lub żeńskiej ma pierwszeństwo w przejściu z pełnego etatu na niepełny etat:

• Ze współmałżonkiem, dziećmi lub rodzicami cierpiącymi na patologie onkologiczne lub poważne, postępujące, przewlekłe patologie zwyrodnieniowe;
• Kto udziela pomocy konkubentowi z całkowitą i trwałą niezdolnością do pracy, która zakłada poważne konotacje, u którego orzeczono stopień niepełnosprawności równy 100% z koniecznością ciągłej pomocy z powodu niezdolności do wykonywania codziennych czynności życiowych;
• Z dzieckiem w konkubinacie do lat 13 lub z niepełnosprawnym dzieckiem w konkubinacie.

Przypadki specjalne

Mają natomiast prawo do przetwarzania:

• Pracownicy cierpiący na patologie onkologiczne lub poważnie pogarszające się przewlekłe patologie zwyrodnieniowe o ograniczonej zdolności do pracy. Na prośbę podmiotu stosunek może zostać przekształcony z powrotem na pełny etat, gdy stan zdrowia na to pozwoli;
• Pracownikom zamiast urlopu rodzicielskiego lub w ramach jeszcze należnego urlopu rodzicielskiego, pod warunkiem że zmniejszenie wymiaru czasu pracy nie przekracza 50% wymiaru czasu pracy;
• Pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, którzy nabędą prawo do emerytury do dnia 31 grudnia 2018 r., mogą w porozumieniu z pracodawcą obniżyć wymiar czasu pracy od 40% do 60% na okres równy okresowi między dniem dostęp do świadczenia i naliczanie danych osobowych do emerytury.

Zmiana z niepełnego etatu na pełny etat

Przekształcenie z niepełnego etatu na pełny etat musi nastąpić na podstawie specjalnego aktu pisemnego podpisanego przez pracownika do odbioru i akceptacji.

Każdy, kto w przeszłości przekształcił swój stosunek pracy z pełnego etatu na niepełny etat, ma pierwszeństwo powrotu do pełnego etatu, w stosunku do nowych pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy do wykonywania tych samych obowiązków lub obowiązków tego samego szczebla i kategoria prawna.

Klauzule elastyczne i elastyczne

Jeśli CCNL to przewiduje, firma i pracownik mogą uzgodnić stosowanie tzw elastyczne i elastyczne klauzule. Gwarantują one większą elastyczność, ponieważ umożliwiają:

• Różnie rozłożyć wydajność pracy w ciągu dnia, tygodnia, miesiąca lub roku;
• Wydłużenie czasu wykonywania pracy do limitu pełnego wymiaru czasu pracy.

Klauzule muszą być uzgodnione na piśmie za zgodą pracownika i można je znaleźć w umowie o pracę lub w późniejszych pismach między stronami. Jakakolwiek odmowa ze strony pracownika nie stanowi uzasadnionej przyczyny zwolnienia.

W związku ze stosowaniem klauzul elastycznych pracownik ma prawo:

• Wypowiedzenie z co najmniej 2-dniowym wyprzedzeniem, chyba że strony uzgodniły inaczej;
• Do podwyżek przewidzianych obowiązującym układem zbiorowym.

Jeżeli CCNL nie reguluje klauzul elastycznych, można je uzgodnić przed komisjami certyfikacyjnymi.

Załóżmy przypadek pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy rozłożonego na 5 dni od poniedziałku do piątku w godzinach od 14:00 do 17:00. Na mocy klauzul elastycznych pracodawca prosi pracownika o pracę od godziny 13:00 w dniach 4, 5 i 6 lutego o godzinie 16 zamiast od 14 do 17.

Praca na pół etatu, dodatkowa praca

Gdy w niepełnym wymiarze godzin podmiot wykonuje pracę poza indywidualnie ustalonymi godzinami, ale w ramach pełnego wymiaru czasu pracy ustalonego przez CCNL, mówimy o „pracy dodatkowej”. CCNL zajmuje się regulacją:

• Maksymalny limit godzin dodatkowych, które mogą być wykonywane oraz konsekwencje związane z jego przekroczeniem;
• Powody, dla których można zażądać dodatkowej pracy;
• Podwyżki przewidziane za godziny nadliczbowe.

Wracając do poprzedniego przykładu, jeśli pracownik (w godzinach 14-17) pracuje od 14 do 18:

• 3 godziny od 14:00 do 17:00 będą uważane za zwykłą pracę;
• Godzina od 17 do 18 jest pracą dodatkową płatną z podwyżką ustaloną przez Ogólnopolski Układ Zbiorowy Pracy.

Pół etatu, nadgodziny

Pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze godzin może również wykonywać usługi nadgodziny z zastosowaniem również w tym przypadku limitów i podwyżek ustalonych przez CCNL. Praca w godzinach nadliczbowych jest wykonywana poza limitem tygodniowego rozkładu czasu pracy.

Kasacja w niepełnym wymiarze godzin: wyroki

Oto lista przydatnych orzeczeń kasacyjnych dotyczących umów o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Kasacja: jeśli umowa o pracę w niepełnym wymiarze godzin zostanie przedłużona o pełne godziny pracy, umowa ulega przekształceniu

Sąd Najwyższy wyrokiem sygn. 11905 z dnia 30 maja 2011 r. ustalił, że umowa o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy ulega przekształceniu w umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, jeżeli patrząc na tryb funkcjonowania wykonywania pracy, jest ona stale przedłużana na cały wymiar czasu pracy.

Sprawa dotyczyła pracownika, który wnioskował o zmianę swojej umowy o pracę, ponieważ stosunek pracy, formalnie ustanowiony w niepełnym wymiarze czasu pracy, faktycznie odbywał się według godzin przekraczających maksymalne limity ustalone przez CCNL.